Delta 15 Van God los? En hoe nu verder?

 

Deze pittige studie van drs. A.H.F.I. Geraedts start met een overzicht van hoe de westerse cultuur zich ontworstelt uit de eeuwenoude christelijke levensbeschouwing. Het is de westerse geschiedenis van Descartes tot heden in een notendopje. Het is tevens de geschiedenis van de huidige westerse mens die steeds meer in de richting geduwd wordt van ‘het moet bewezen zijn’, de empirische wetenschap dus. Hij kan nog wel geloven, maar dat zit al snel in de hoek van de persoonlijke zingeving. Daarna wordt de studie van Darwin in al zijn facetten belicht.

 

Kafttekst
De manier waarop de mens over de natuur en over zichzelf denkt, is door Darwin grondig op de schop genomen. Voordat Darwin zijn baanbrekend werk ‘On the origin of species’ publiceerde, nam de mens de centrale plaats in een door God gecreëerde natuurlijke orde in. Deze natuurlijke orde was statisch: ieder levend wezen nam de plek in die God hem in den beginne, bij de schepping, had toegekend.
Darwin toonde daarentegen aan dat de natuur een dynamisch karakter heeft. Soorten ontstaan en vergaan, waarna weer andere soorten de aardbodem en de zeeën bevolken. Deze soorten worden niet door God geschapen, maar ontstaan uit elkaar. De evolutie van elkaar opvolgende levensverschijnselen wordt volgens Darwin voortgestuwd door een strijd om het bestaan. In deze strijd gaat het er niet om welk dier het sterkst of slimst is, maar om welk dier zich het beste kan aanpassen aan veranderende omstandigheden.

 

Daarmee heeft Darwin de moderne mens met een intrigerende moeilijkheid opgezadeld: wat doet hij op aarde? Hij kan zich nergens meer op beroepen om een bevoorrechte positie in te nemen. Alle inspanningen van de mens om zin te geven aan zijn bestaan, zijn daarmee tot mislukken gedoemd – als we Darwin en zijn aanhangers geloven. De mens is niet meer dan een dier dat vecht om zijn voortbestaan.

 

Daar wringt iets. Is er alleen een keuze tussen de dogma’s van de kerk en het nihilisme van de darwinistische wetenschap? Over deze interessante vraag gaat ‘Van God los? En hoe nu verder?’ Geraedts bespreekt hierin de intellectuele repercussies van de theorie van Darwin. Ook beschrijft hij – en dat is het vernieuwende van deze publicatie – hoe lilaca de leemte opvult die het darwinistisch denken heeft achtergelaten. Met een boutade zou men kunnen stellen dat het lila de ‘missing link’ is in de theorie van Darwin – al is dat te veel eer voor Darwin en te weinig voor het lila. Lilaca biedt een antwoord op de vragen die Darwin heeft laten liggen:
* waar ligt de oorsprong van het leven?
* welke krachtenspel gaat schuil achter de evolutie van uiterlijke vormen in de natuur?
* wat is na de komst van de dier-mens de volgende stap in de evolutie?
Spannende lectuur voor iedereen die zich afvraagt wat de rol van de mens in het universum is.